NBK 2023: Oefening & Uitspanning

Ralf Schreurs maakt zaterdag zijn debuut op de NBK als dirigent van Brassband Oefening en Uitspanning uit Wijk en Aalburg. In gesprek met CU Brass vertelt Ralf over het verplichte werk “Afterlife” van Stijn Aertgeerts en de voorbereidingen op zijn debuut.  
 
Wat was uw eerste indruk van het stuk "Afterlife" toen u het voor het eerst zag en hoorde? Zijn er bepaalde elementen die meteen uw aandacht trokken? 
“Op het zicht zag je gelijk in bepaalde delen dat het “Dies Irae” motief duidelijk was verwerkt. Buiten de chaotische opening kon je met behulp van de beschrijving van de componist goed de bedoeling achter de verschillende delen achterhalen. Krachtige akkoorden en mooie melodieën trokken meteen mijn aandacht!” 
 
Hoe beschrijft u de uitdagingen die "Afterlife" met zich meebrengt voor zowel orkest als dirigent? Zijn er specifieke technische of muzikale moeilijkheden? 
“De grootste uitdaging is om het allemaal zo helder mogelijk te laten klinken in Tivoli-Vredenburg. Er gebeurt veel tegelijkertijd dus de uitdaging zit vooral in wat je wilt laten horen aan het publiek en wat je dus belangrijk vindt in elke passage. De moeilijkheid als dirigent is het vooral om te weten wanneer je het orkest helpt en wanneer je vooral op de achtergrond moet staan en ze lekker laten spelen.” 
 
De componist, Stijn Aertgeerts, heeft het Dies Irae-motief als basis gebruikt. Hoe beïnvloedt dit motief de sfeer en emotie van het stuk? Zijn er bepaalde momenten waarop u dit motief opmerkt? 
“Zijn inspiratie komt vooral uit Symfonie Fantastique van Hector Berlioz waarin het Dies Irae motief ook is gebruikt. Je kunt veel vergelijkingsmateriaal qua emotie en benadering van het werk Afterlife hieruit halen en zo ook verbanden trekken om tot een interpretatie te komen.” 
 
Het stuk lijkt verschillende emoties en thema’s te verkennen, variërend van angst en paniek tot hoop en liefde. Hoe vertaalt u deze emoties en thema’s in uw uitvoering? 
“Angst, paniek, hoop en liefde hebben veel raakvlakken met het psychotische, manische en obsessieve. De muziek voelt voor mij ook zo voor een groot deel. Zet je dit een contrast met het liefdevolle van de flugelhorn melodie dan is deze tegenstelling zeer krachtig in uitvoering.” 
 
Zijn er specifieke interpretatieve keuzes die u hebt gemaakt als dirigent om de complexe structuren en emoties in "Afterlife" over te brengen? 
“Je gaat toch meer aan de slag met dynamiek om bepaalde mixturen en structuren eruit te lichten. In sommige passages laat ik me ook verrassen door het muzikaal interpretatief vermogen van de muzikanten zelf. Iedere muzikant beleeft deze muziek weer anders dan jezelf en soms kom je tot ideeën om je visie of interpretatie bij te stellen op een positieve manier.” 
 
Het werk opent met een chaotische en atonale weergave van het Dies Irae. Hoe heeft uw band de complexe harmonieën en dissonanties in dit deel aangepakt? 
“Vooral proberen duidelijkheid te verschaffen in deze chaos. Speelmanieren moeten duidelijk zijn, ook vanwege de uiteindelijke akoestiek, maar ook proberen thema’s eruit te tillen door de balans aan te passen.” 
  
In het snelle deel wordt een verkorte versie van het thema afwisselend gehoord in verschillende instrumentgroepen. Hoe heeft u de balans en samenwerking tussen deze groepen aangepakt? 
“Dit kan en wordt op een aantal manieren gedaan: speelmanieren verduidelijken en de thematiek aan elkaar doorgeven zodat aansluitingen en zinnen ontstaan.” 
 
Het langzame middendeel lijkt het leven te benadrukken en bevat een omkering van het Dies Irae. Hoe heeft uw band de overgang van emoties en thema’s in dit deel geïnterpreteerd? 
Net zoals Symfonie Fantastique (waar de componist veel inspiratie uit heeft gehaald) verkeert de persoon waarover dit stuk gaat in een soort psychose waarin hij is beland door gek te worden van de liefde. Nu weet ik niet of we dit vergelijk ook bij Stijn kunnen leggen, maar dit contrast hebben we ook proberen te maken: vanuit die psychose naar hoopvolle liefde in dit trage deel. Hoop dat je jouw geliefden weer terugziet, dat ze altijd van je blijven houden en dat er een plekje voor jou in het hiernamaals is. 
 
Hoe heeft u als dirigent de opbouw naar de climax in de slotfase van "Afterlife" aangepakt? Zijn er specifieke aanwijzingen die u uw band hebt gegeven om de intensiteit te vergroten? 
Vooral dynamisch blijft het lang klein. De bezetting laten we het werk doen: er komen steeds meer instrumenten bij. Ook de versnelling heel geleidelijk aan laten gaan. 
 
De uitvoering van “Afterlife” door Oefening & Uitspanning is zaterdag te beluisteren tijdens de NBK in Tivoli-Vredenburg Utrecht. De eerste divisie, waarin O&U uitkomt, begint om 13.45 uur.