Zoran Rosendahl over zijn NBK compositie

Zoran Rosendahl, een Nederlands componist gespecialiseerd in kamermuziek, fanfare, windbands, opera  én brassbands staat bekend om zijn diversiteit en expressieve benadering van componeren. Zijn composities hebben vaak een programmatisch karakter en vertellen verhalen of brengen emoties over. Eén van zijn werken, getiteld "The Pillars of Mankind," is opgedragen aan de slachtoffers van aardbevingen in Zuid-Turkije en geïnspireerd door zijn reis naar Göbekli Tepe en dient als verplicht werk voor de 4e divisie van de NBK 2023. Zoran geeft aan CU Brass een mooie inkijk in zijn motivatie achter deze compositie.

Wat inspireerde je om een compositie te schrijven die is opgedragen aan de slachtoffers van de aardbevingen in Zuid-Turkije van februari 2023?
"Tegen het einde van het schrijven van de compositie kwam het nieuws naar buiten van de verschrikkelijke aardbevingen in het zuiden van Turkije. Het epicentrum was precies het gebied dat ik bezocht had voor het onderzoek van The Pillars of Mankind. Vanwege de grote vriendelijkheid en gastvrijheid van de lokale bewoners besloot ik om het werk op te dragen aan de slachtoffers van deze natuurramp."

Hoe hoopte je dat jouw muziek een bijdrage zou kunnen leveren aan het herdenken van deze gebeurtenis?
"Niet, het was simpelweg voor mij het enige gebaar dat ik kon maken naar de slachtoffers toe."

Kun je ons meer vertellen over je reis naar Göbekli Tepe en hoe die reis je heeft beïnvloed bij het schrijven van deze compositie?
"In het zuiden van Turkije, maar enkele tientallen kilometers van de grens met Syrië is sinds 1994 een zeer bijzonder monumentaal bouwwerk opgegraven van 11.000 jaar oud. Deze 'tempel', zoals velen het noemen, is het hoogtepunt van een zeer oude en ons onbekende cultuur; enigszins vergelijkbaar met Stonehenge, maar dan 6000 jaar ouder en met vele kunstzinnige afbeeldingen van wilde dieren. Na het vele onderzoek vooraf heb ik besloten om dit bouwwerk, de regio en bijbehorende musea te bezoeken en hier een compositie over te schrijven. De sfeer van het dorre landschap, de prachtige afbeeldingen en de mystiek die het bouwwerk omringen, hebben mij destijds veel ideeën gegeven over de specifieke klankwereld en opzet van het werk."

Hoe ben je op het idee gekomen om het verhaal uit de Netflix-serie "Ancient Apocalypse" van Graham Hancock als basis te nemen voor je compositie? Wat trok je aan in dat specifieke verhaal?
"Allereerst wist ik dat ik een programmatisch werk voor de 4e divisie wilde schrijven. Omdat er zo weinig bekend is over het bouwwerk had ik twee keuzes: 1. ik bedenk zelf een verhaal, of 2. ik gebruik een reeds bestaand verhaal. Een week nadat ik terugkwam uit Turkije, maar net voordat ik begon met het schrijven van de compositie, kwam de serie 'Ancient Apocalypse' van Graham Hancock op Netflix waarbij een van de afleveringen ging over Göbekli Tepe. Mij trok vooral de sensationele kant van het verhaal aan, maar ook dat het een narratief schept dat duidelijk niet op archeologische feiten is gebaseerd. Omdat er sinds 2020 steeds meer verhalen de ronde doen waarbij feiten niet meer zo van belang zijn (vooral in de digitale wereld), trok dit verhaal mij aan omdat het er uitstekend bij past. Het mag duidelijk zijn dat ik geen aanhanger ben van Hancock zijn theorieën."

Het verhaal over de goden die de mensheid scheppen en de Apkallu die de overlevende beschaving moeten bijbrengen, heeft duidelijk een mythologisch element. Hoe heb je geprobeerd deze mythologische aspecten in je muziek tot uitdrukking te brengen?
"Ik heb muzikaal het verhaal van Graham Hancock verklankt door middel van 5 delen: het ondergaan van de wereld, het brengen van beschaving voor de mensheid door de Apkallu, het bouwen van Göbekli Tepe, het mystieke ritueel en de profetie. Ik kan iedereen aanraden om naar aflevering 5 van Ancient Apocalypse te kijken om zich in het verhaal te verdiepen."

Zou je wat meer kunnen vertellen over de muzikale elementen en technieken die je hebt gebruikt om het verhaal en de emoties in je compositie over te brengen?
"Ik heb in dit stuk vooral geprobeerd in de samenklanken en het contrapunt een archaïsche (lees: eeuwenoude) en mystieke klank te creëren door middel van parallele en ongebruikelijke stemvoeringen. Het bouwen van de stenen pilaren van Göbekli Tepe is duidelijk te horen in de zwaarheid van de muziek en het tikkende uithakken van de rotsen met vuurstenen. Daarnaast heb ik, zoals ik het mijzelf voor kan stellen, een steeds sterker opbouwend ritueel gecomponeerd waarbij je een duidelijke drive naar het laatste deel ervaart. Het begin en het einde van de compositie verklanken de geschiedenis en profetie van het verhaal van Göbekli Tepe."

Wat hoop je dat het publiek zal ervaren en voelen bij het luisteren naar "The Pillars of Mankind" tijdens de première op de Nederlandse Brassband Kampioenschappen in 2023?
"Dat je mee wordt gevoerd naar de mystieke wereld van deze bijzondere plaats. Het is weliswaar geen gemakkelijk werk voor de 4e divisie, maar er liggen veel kansen in het werk om de veelzijdigheid van alle spelers van de band te kunnen laten horen, een kans die de dirigent uitstekend kan benutten om hun band naar de top van dit jaar te brengen."

Dirigeer je op dit moment ook nog orkesten? Of, anders gevraagd; waar bestaat je leven momenteel uit?
"Ik componeer fulltime. Het schrijven aan onze opera Nachtlicht op een libretto van Sanne Schumacher is pas kort geleden voltooid en wordt op 13 januari 2024 door het Gelders Fanfare Orkest in première gebracht in Veluvine Nunspeet."

_{Foto: https://zoranrosendahl.com}