Swiss Army Brass Band betreedt nieuwe paden

Vrijdag 2 september en zaterdag 3 september zal in Zwitserland de première plaatsvinden van Mourned from Afar, een cantate-symfonie voor brassband, sopraan en bariton. Het 40 minuten durende werk wordt door de Swiss Army Brass Band o.l.v. Kapitein Philipp Werlen uitgevoerd en is geschreven door de Nederlandse componist Geert Jan Kroon.

Swiss Army Brass Band betreedt nieuwe paden
Kunst wordt altijd beïnvloed door de grote gebeurtenissen van het desbetreffende tijdperk. Aangenomen mag worden dat de Corona-pandemie ook terug te vinden is in het werk van hedendaagse kunstenaars. Een van de eerste werken over dit thema werd geschreven door de Geert Jan Kroon voor de Swiss Army Brass Band. Het werk gaat nu in première tijdens drie concerten in Zwitserland in Neuchâtel, Luzern en St.Gallen.

Wereldgebeurtenissen lopen als een rode draad door de muziekgeschiedenis. Voorbeelden hiervan zijn Beethovens "Eroica", oorspronkelijk opgedragen aan generaal Napoleon Bonaparte, of de wereldhit "Wind of Change" van de Duitse rockband Scorpions, die handelt over de val van de Berlijnse Muur. Het is dus duidelijk dat de brassband van het Zwitserse leger werd geïnspireerd door de Corona-pandemie.

Pandemie, hoop en solidariteit
Kapitein Philipp Werlen, de muzikaal leider van de Swiss Army Brass Band, legt uit: "Oorspronkelijk hadden we het idee om samen met een zanger een requiem uit te voeren. "Maar midden in de voorbereidingen zette de pandemie ons op de rem." Kroon en Werlen lieten daardoor hun oorspronkelijke plan varen en namen in plaats daarvan het thema Corona over. Het gedicht waarop het stuk is gebaseerd - de titel vertaalt zich ruwweg als "rouw van verre" - begint melancholisch. Maar het toont de verschillende facetten van de Corona-pandemie en eindigt in een laatste strofe vol hoop, die zingt van gemeenschap en solidariteit. Daarom ziet Hauptmann Werlen het niet als een rouwwerk, maar als een holistisch onderzoek van een vormende gebeurtenis.

Voor deze opdracht heeft de componist een tekst laten schrijven door Monique Bronkhorst. “Ik had bepaalde thema’s in m’n hoofd en die heb ik aan Monique gegeven die heeft daar een prachtige tekst op geschreven,” vertelt Kroon. “Die tekst is vertaald en daarmee ben ik gaan schrijven aan dit werk. Ik heb al m’n woede, angst en vele andere gevoelens over de pandemie in dit werk gestopt. Voor mij is het uiteindelijke klinkende resultaat een bevrijding van de ellende van de laatste twee jaar.”

Een ervaring voor iedereen
"Ons doel is om voor iedereen een ervaring te creëren", legt kapitein Werlen uit. Ze kozen bewust voor muziek die toegankelijk is en niet alleen die-hard fans van brassbandmuziek aanspreekt. De opzet van de concertavonden breekt met de brassbandtraditie. Het begint met "The Glory of Jehovah" van de Noord-Ierse componist Dorothy Gates, een instrumentale setting van het boek Exodus uit het Oude Testament. "We hebben gekozen voor dit vijfdelige stuk, dat ongeveer 25 minuten duurt, omdat het werk goed past in de sacrale omgeving van onze voorstellingen, die allemaal plaatsvinden in kerken", zegt dirigent Werlen. Daarna treden zangeres Franziska A. Heinzen en zanger Michael Ronan toe tot de Swiss Army Brass Band. De uitvoering van "Mourned from Afar" gaat zonder pauze door. Het tweede omvangrijke werk is al het slot, maar ook het hoogtepunt van het concert. "Er zitten magische momenten in deze compositie", zegt Philipp Werlen met genoegen.

De kracht van het militiesysteem
De Brass Band van het Zwitserse leger is een pure militieformatie, die haar repetities en optredens houdt als onderdeel van haar gebruikelijke taak. Voor de drie concerten in september is er slechts een halve week repetitie beschikbaar, dan zijn de muzikanten klaar voor hun optredens. Dat dit in zo'n korte tijd mogelijk is, is exemplarisch voor de kracht van het Zwitserse militiesysteem. De muzikanten spelen het hele jaar door in hun clubs en brengen dan hun kwaliteiten als burger naar hun militaire dienst, of zoals Kapitein Werlen het zegt: "The Swiss Army Brass Band bestaat uit de beste koperblazers onder de dienende Zwitserse burgers. Het is de beste dat Zwitserse militaire muziek te bieden heeft."

Foto's: Etienne Bornet