Amateurverenigingen na corona – deel 2, vervolg 2

In deel 1 van onze serie over ‘Amateurverenigingen na corona’ schetste CUBrass dat snel terugkeren naar het oude normaal misschien niet zo vanzelfsprekend is als we allemaal graag zouden willen. Het is de moeite waard om te verkennen hoe de grootste financier van het Nederlandse culturele leven - 60% van de totale Rijkssteun aan het culturele leven komt van de gemeenten – dit ziet.

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) is de organisatie die kennisdeling, belangenbehartiging en dienstverlening biedt voor de taken waar gemeenten zich voor gesteld zien. Alle 345 Nederlandse gemeenten zijn lid van de VNG.

Op maandag 28 maart en woensdag 29 maart verschenen het eerste en tweede deel van dit artikel. Vandaag het eind van de verkenning van de twee gidsen, die door Bureau Berenschot werden uitgebracht voor de VNG.

Met het oog op de geleidelijke weg en het creëren van perspectief voor de langere termijn wordt  gemeente en het culturele veld aanbevolen om op korte termijn op drie terreinen met elkaar aan de slag te gaan:

Interventies
Dit is het moment om in te grijpen. Sluimerende negatieve ontwikkelingen zijn versterkt door de crisis, waardoor de urgentie wordt verhoogd. Vraag én aanbod zijn beïnvloed door de crisis, wat vraagt om herbezinning over de aansluiting daartussen. Denk aan instellingen die al lang afhankelijk zijn van inzet van vrijwilligers op leeftijd en amateurverenigingen die ledentallen zien teruglopen. De sector kan dit niet allemaal zelf oplossen, en daarom zijn interventies vanuit (subsidiërende) overheden aan te bevelen.

Innovaties
‘Never waist a good crisis’. Zie de coronacrisis als katalysator voor vernieuwing. Besteed tijd en geld aan het aanjagen en versnellen van de nodige transities. Vernieuwing hoeft niet altijd baanbrekend te zijn: wat voor de een nieuw is, brengt de ander al goed in praktijk. Het is dan ook van belang om uitwisseling en verspreiding van ervaringen te stimuleren.

Interacties
De coronacrisis heeft als positieve keerzijde dat partijen veel nauwer zijn gaan samenwerken, zeker ook in interactie met de gemeente. Gesprekken om samen oplossingen te vinden voor lastige, pijnlijke kwesties zijn nodig én mogelijk. Voer het overleg aan de hand van de scenarioverkenning, om het perspectief voor de sector goed te duiden.

Aanbevelingen
De tweede gids sluit af met een aantal aanbevelingen voor gemeenten. Hieronder staan de aanbevelingen, die rechtstreeks voor de amateurkunstsector van belang zijn.

Aanbevelingen
1.       Inventariseer de lokale knelpunten
Het oude normaal komt niet zomaar terug: de gemeenten zien zich op cultureel gebied voor diverse opgaven gesteld. Dit varieert met de problematiek per deelsector. Een adequate verkenning van de belangrijkste knelpunten in het lokale culturele ecosysteem leidt tot een prioriteitenlijst. Een werkgroep met vertegenwoordigers van culturele instellingen kan als lokale taskforce bijdragen aan een brede verkenning en draagvlak.
2.       Zet steun toekomstgericht in
Met coronasteun kunnen de lokale culturele ecosystemen niet alleen (deels) worden hersteld, maar ook toekomstbestendig worden gemaakt door gerichte steun aan transities en innovaties. Hier kunnen en mogen ook nog niet bestede of aanvullende (rijks)middelen voor worden ingezet.
3.       Stimuleer de vraag naar cultuur
Het herstel van het lokale culturele leven begint met het herwinnen van het publiek voor de diverse culturele uitingen, zoals voorstellingen, tentoonstellingen, concerten en festivals. Laat als gemeente zien wat er binnenkort allemaal weer voor moois mee te maken is voor bewoners en bezoekers. Specifieke aandacht is wenselijk voor het bereiken van jongeren en nieuwe doelgroepen.
4.       Zorg voor de amateurkunsten
De amateurkunsten zijn overal in Nederland zwaar geraakt. Ga in gesprek met het lokale amateurleven en zorg voor steun op maat (financieel maar ook organisatorisch) om een herleving van de amateurkunst te waarborgen.
5.       Intensiveer cultuureducatie
Met het oog op toekomstige creatieve vaardigheden en kunstbeoefening door amateurs is meer aandacht en steun nodig voor binnenschoolse en buitenschoolse cultuureducatie die verder gaat dan brede kennismaking maar ook verdieping en talentontwikkeling omvat.
6.       Jaag digitalisering aan
Versnelde digitalisering is een van de kansrijke ontwikkelingen. Faciliteer culturele instellingen bij de professionalisering van het digitale aanbod en processen en bij het bouwen van benodigde digitale infrastructuur. Stimuleer daarbij dat instellingen gezamenlijk optrekken en van elkaar leren.

Het initiatief voor gesprekken met het culturele veld zal normaal gesproken vanuit de gemeente genomen worden. Mocht dat niet het geval zijn, dan staat het culturele instellingen uiteraard vrij om zelf het initiatief te nemen. Een zo breed mogelijk vertegenwoordigd cultureel veld heeft hiervoor de voorkeur. Met de informatie uit dit artikel kunnen lokale amateurkunstorganisaties een goede gespreksagenda aanbieden, die men met de eigen gemeente wil bespreken. Verwijs vooral naar de twee publicaties van Bureau Berenschot, die in opdracht van de VNG zijn gemaakt.

In een volgend artikel in de reeks over ‘Amateurverenigingen na corona’ zoomen we in op het rapport ‘Revitalisering van de amateurkunst’ van consultancybureau BMC.