De zandkunst van Immanuel Boie
In november 2019 nam Brassband Schoonhoven deel aan Brass in Concert in Gateshead. Het verhaal van The Flying Dutchman stond centraal in het optreden en werd geïllustreerd met zandanimaties van Immanuel Boie. De reacties na afloop waren zeer lovend. Publiek en jury van het gerenomeerde Brass in Concert hadden bij deze voor het eerst kennis gemaakt met de combinatie muziek en zandkunst. Het optreden viel in de prijzen in een zeer sterk deelnemersveld. 
Bij zandanimaties creëert een kunstenaar een reeks afbeeldingen door zand op een oppervlak aan te brengen en vervolgens met de handen lijnen en figuren in het zand te tekenen. Een zandanimatie-artiest gebruikt daarbij gewoonlijk een lichtbak. Hoewel het grote publiek nog niet zo lang geleden kennis maakte met deze kunstvorm werden de technieken van het verhalen vertellen met zand ruim 50 jaar geleden ontwikkeld door Caroline Leaf. Ze creëerde de stop-motion animatiefilm Sand, or Peter and the Wolf (1968) door strandzand op een lichtbak te laten vallen en daar, beeld voor beeld, figuren, texturen en bewegingen mee te maken.
De Zanderling
CU Brass sprak met Immanuel Boie, de zandkunstenaar uit Belgisch Limburg, die zichzelf 'De Zanderling' noemt: "De persoonlijke reacties na het optreden in Gateshead die mij altijd bij zullen blijven zijn die van een oudere dame: It was brilliant, I was completely mesmerized en één van een jongeman The first three minutes I had not seen you, I thought it was an accelerated video... But then I saw you drawing live! Stunning! Zéér mooie complimenten. Nu ja, na een vrij geslaagde repetitie met brassband en verteller in Schoonhoven en later een generale repetitie, hebben we een ongelooflijke prestatie neergezet in de mooiste zaal waar ik ooit optrad: The Sage in Gateshead (Newcastle). Groot was mijn opluchting toen het publiek ons, na ons optreden, op een daverend applaus trakteerde. Zeker omdat ik na een aantal optredens van andere Brassbands, méér nog dan van de bands, onder de indruk was geraakt van de stoïcijnse stijfheid van het Engelse publiek."
Aanvankelijk wilden de eerste optredens van de leraar in muzische vakken voor kinderen met een beperking niet echt aanslaan, maar zijn vertelling van het Kerstverhaal bracht daar verandering in. Honderden mensen hebben hiervan genoten en de video-opname is inmiddels duizenden keren bekeken. Hij werd steeds vaker gevraagd en een optreden tijdens De Passie in Lier (de Belgische versie van The Passion) bracht verdere bekendheid. Het contact met Robbert Vos, de dirigent van Brass Band Schoonhoven, ontstond tijdens een uitvoering van Johan de Meij’s Symfonie nr 1: ‘The Lord Of The Rings’. "Robbert werkte rond het thema ‘The Flying Dutchman’ een meesterwerk uit en nodigde me uit om dit nog indrukwekkender te maken door live zandkunst-beelden aan het geluid toe te voegen."
Hoe bereidt een zandkunstenaar zich eigenlijk voor op een optreden?
Immanuel: “Ik begin dan opzoekingswerk te doen rond het verhaal, rond de muziekstukken, en begin met de timing in kaart te brengen. Daarmee werk ik een musicogram uit, waarop ik aanduidingen maak die me live op het podium moeten helpen om precies te weten hoeveel tijd me nog rest om een reeks tekeningen af te werken. Wanneer de muziek na een wervelend crescendo opeens ‘inzakt’ en slechts één blazer een klagerige langgerekte toon uitstoot, mag ik de storm of het gevecht niet meer tekenen. Dan moet ik de letterlijke stilte na de storm op het juiste moment in zand neerzetten. Dat vraagt oefening, oefening en nog eens oefening."
"Bij de stukken die we brachtten hoorde ook een spannende vertelling. Dat gaf mij heel wat ijkpunten om synchroon te kunnen tekenen, maar zorgde er ook voor dat het publiek duidelijk zou merken wanneer ik achter of voorliep. Ter plaatse improviseren is eigenlijk altijd nog nodig. Het zand valt de ene keer wat meer naar links, de andere keer ligt er een dikkere laag, soms rollen de korreltjes mooier uiteen. Als je ’t hele verhaal zo’n twintig keer volledig gerepeteerd hebt, heb je al rap door wanneer je nog wat sterren kunt bijtekenen of een extra hoge golf in de woelige zee."
En toen kwam het virus
“Mijn stille hoop was natuurlijk dat ik opgemerkt zou worden door orkestleiders of concertorganisatoren die me in het VK wilden laten optreden… maar helaas. Ondanks dat de mensen van The Sage zeiden dat het hun eerste ervaring met Zandkunst was, heb ik nog geen vragen gekregen om Engelse Polyfonie, Schotse folk, stukken van Händel en Bach, of het bombastische ‘Rule Britannia’ te illustreren… tja, daar mogen ze mij altijd voor vragen! Dat kan nu ook moeilijk: Corona strooide roet in het zand en bijna 40 optredens werden gecancelled. Het laatste optreden vond plaats in Ahoy, Rotterdam. Sindsdien heb ik alleen nog een optreden voor een zevental zwaar zieke kinderen en hun begeleiders mogen doen op de kinderafdeling van het universitair ziekenhuis van Leuven."
“De eerste maanden genoot ik van de rust, daarna kwam de bezorgdheid. Ik zocht naar andere manieren om met m’n tekentalent geld te verdienen. Dat zorgde ervoor dat ik terug potlood en penseel ter hand nam voor illustaties, portretten en cartoons, maar resulteerde ook in allerlei filmpjes op YouTube. Waar ik erg naar uit zie is een prestigieus project rond het Bijbelse liefdeslied ‘Hooglied’ naar een tekstbewerking van mijn hoogbejaarde vader. Hoewel een eigen productie geld kost, leidt het ene optreden vaak tot nieuwe optredens. Het ene orkest ziet de zandtekeningen bij een andere orkest en zo groeien nieuwe ideeën, nieuwe samenwerkingen.”
"Niet mijn kop in het zand steken, niet mij erbij neer leggen, maar mijn nek uitsteken en met mijn lichtbak én mijn innerlijke hoop licht verspreiden… Dat is mijn missie. “
Vind Immanuel Boie op