BBK2019: de verplichte werken

Kampioensafdeling Dynasty (Peter Graham)
Dynasty is volgens Graham een symfonisch gedicht voor brassband, geïnspireerd door het leven van de Britse musicus Harry Mortimer (1902-1992) - een die leest als een muzikaal avonturenverhaal. Percy Fletcher schreef zijn werk Labour and Love in deze vorm, voor het eerst geïntroduceerd aan een wedstrijdpubliek in het Crystal Palace in 1913. De contest waar Harry Mortimer zijn debuut maakte. Met Mortimer's autobiografie 'On Brass' als bron presenteert Dynasty een scala aan muzikale scenes waarin solo's, hymnes en af ​​en toe een verwijzing naar brassband-klassiekers worden verwerkt. Het werk eindigt met een fuga gebaseerd op thema's uit muziek die een integraal onderdeel was van het musiceren van bands en gemeenschappen in de tijd van Harry Mortimer, The Messiah. Het werk is in samenwerking met de British Open Brass Band Championships tot stand gekomen. 

Het werk begint met een viertonig leidmotief (Harry's thema, "alsof hij uit de hemel neerdaalt"), en de tijdlijn ontvouwt zich als volgt:

1 - Harry
Iemands bestemming wordt beslist bij de geboorte "Ik zal hem de beste cornetspeler in Engeland maken." Een lange solo voor de cornet opent het werk, gebaseerd op het Harry thema met een verwijzing naar de cornetduetten die hij in zijn jeugd speelde, waarvan een favoriet kwam uit Von Flotow's Martha. Met een euphoniumcadenza belanden we in deel 2.

2 - War
Waarom woeden de gevechten tussen naties? Fred is vrijwilliger voor militaire dienst. Vrij vroeg in het werk heeft Graham een novelty opgenomen. De band fluit "It's a long way to Tipperary" als toonbeeld van het misplaatste optimisme van de oorlog. Al snel wordt de gruwelijke realiteit gevoeld, dramatische muziek trekt voorbij.

3 - Theatre
En plotseling "stormde ik te hulp als een held in de stomme films die ik zo goed zou leren kennen." De muziek verandert opnieuw, speelse capriolen en technische hoogstandjes zijn te horen. Ze zijn exemplarisch voor de varieté-acts en films die Mortimer begeleidde. Maar er bleef ook een serieuze artistieke kant aan het muziekmaken voor Harry, hij trad in 1927 in dienst bij het Hallé Orchestra.   

4 - Journey
Comfort Ye Een nieuw leven en nieuwe uitdagingen. Hier zijn de hoogtij dagen van de familie Mortimer verklankt. De grote successen met de Foden's Band, een dubbele trippel aan nationale titels. De muziek heeft vaart en is, net als de speelstijl van de Foden's Band in de jaren'30, beheerst zonder al te veel dynamische extremen op te zoeken. 

5 - Together
Kom tot mij "Een gouden eeuw"  Uiteindelijk resulteert de Journey in een cadenza waarover Graham schreef: "In mijn verbeelding wordt Harry vergezeld door Fred op cornet en de euphoniums van Alex en Rex voor het kwartet cadenza van Sovereign Heritage van Jack Beaver."  

6 - Farewell
Want zie, de duisternis "Fred's dood markeerde zeker het verstrijken van een tijdperk" Een citaat, namelijk de opening van The Severn Suite van Edward Elgar, vormt het melodisch materiaal voor dit stemmige deel. Solo's van bariton en trombone worden hier overheen gelegd, alvorens we via een kort citaat uit Nimrod weer terug zijn bij The Severn Suite. Het deel eindigt met een aantal korte signalen. Opnieuw een citaat nu uit Alpine Echoes, een cornetsolo zo vaak gespeeld door Harry.  

7 - Amen
De trompet zal klinken. De Amen-sectie van Händels Messiah biedt de basis voor een contrapuntisch technisch hoogstandje wanneer het werk naar het slot gaat. Het deel begint met een fugato opgezet door de es-bas. Later keert de Elgarmuziek terug, nu op een meer beschouwender wijze en leidend naar een krachtig en emotievol slot. Luisteraars, die bekend zijn met brassbandrepertoire, herkennen ongetwijfeld nog meer relevante citaten in het stuk.  

Peter Graham
Peter Graham, geboren in Schotland, studeerde muziek aan de universiteiten van Edinburgh en Londen (Goldsmiths' College). Zijn muziek voor brassband en harmonieorkest wordt over de hele wereld uitgevoerd, van China, Taiwan, Japan, Korea en Singapore in het Verre Oosten, tot Noord- en Zuid-Amerika en in alle belangrijke Europese landen. Hij behaalde onder ander de American Bandmasters Association/Ostwald Award voor een origineel werk voor harmonieorkest, The President's Award van zowel de Noord-Amerikaanse als de Schotse Brassbandfederatie en de lles Medal of the Worshipful Company of Musicians.

1e afdeling Alpina Brass (Jan Van der Roost)
Alpina Brass van de Belg Jan Van der Roost is zowel voor de Belgische als de Nederlandse Brassband Kampioenschappen geprogrammeerd voor de eerste divisie. Een spectaculair werk dat is geschreven in opdracht van de Association Cantonale des Musiques Valaisannes. Het was het verplichte werk tijdens de Fêtes Cantonales in juni in het Zwitserse Naters. Het is drieledig van vorm, maar doorgecomponeerd en alle aspecten die nodig zijn om het een goed wedstrijdwerk te maken komen aan bod. 

Techniek en ritmiek 
Het eerste gedeelte is zeer technisch, chromatisch en gecombineerd met pittige slagwerkpartijen. Er zijn nauwelijks rustpunten te vinden in de muziek. Steeds wordt het vuurtje opnieuw aangestoken door weer een andere sectie in het orkest. Eerst is het de euphonium-bariton groep dan de alten en daarna weer de trombonesectie. De intensiteit van de techniek doet je snakken naar adem. Het tempo blijft het hele deel ongeveer gelijk op 126 tellen per minuut. De opdracht voor de bands is om, naast een vast tempo in het allegro energico, ook het agitato (rusteloos/geagiteerd) in deze muziek naar voren te brengen. 

Dit technische vuurwerk mondt uiteindelijk uit in een cadensachtige passage waar duo's in korte frases de sfeer oproepen van gejodel in de bergen, gevolgd door echo's. Een koraal, dat op verschillende manieren wordt uitgewerkt, is verder bepalend voor het deel twee van het werk. Na een kort citaat uit From Ancient Times, zo lijkt het, eindigt het deel met een zacht afsluitend akkoord.

In het derde deel voert de techniek opnieuw de boventoon. Nieuwe elementen worden toegevoegd, toonreeksen met kwartintervallen en eerder gebruikt ritmisch materiaal zien we in variaties terug. Deze verschillende ritmische elementen worden vervolgens gecombineerd met de koraalmelodie uit het middendeel die nu uitbundiger klinkt. Voor het slot van de compositie keert de componist terug naar de chromatiek van de opening.  

Alpina Brass is een technisch en ritmisch werk waarin er voor solisten enkele momenten zijn om te laten horen wat ze in huis hebben. 

Jan Van der Roost
Jan Van der Roost is geboren in Duffel. Op het Lemmensinstituut te Leuven krijgt hij zijn muzikale opleiding. Hij vervolgt zijn muzikale studie in 1979 aan de koninklijke conservatoria van Gent en Antwerpen met het einddiploma compositie als resultaat. Hij is een veelgevraagd jurylid en gastdirigent in binnen- en buitenland en een veelzijdig componist. Van der Roost schreef een groot oeuvre voor brassband. Zijn From Ancient Times, verplicht werk voor de Europese kampioenschappen van Oostende in 2009, is jarenlang niet weg te denken geweest als keuzewerk tijdens de EBBC's.

2e afdeling Lions of Legends (Thierry Deleruyelle) 
Al sinds de oudheid is de mens gefascineerd door de leeuw. Dit imponerende dier staat voor moed, kracht en beheersing: er bestaan dan ook talloze wapenschilden en blazoenen met de leeuw als symbool. In vijf delen verklankt de componist zowel de geschiedenis van de leeuw door de eeuwen heen als de kenmerken van de koning der dieren. 
 
I. The King of the Animals 
De manen van de leeuw lijken op zonnestralen en de zon wordt gezien als de ‘Koning van de sterren’. Dit is hoe de leeuw oorspronkelijk de naam 'De koning der dieren' kreed. Het is de grootste Afrikaanse carnivoor en staat bovenaan de voedselketen. De mens is zijn enige bedreiging. 
Een dynamische introductie die ons de presentatie van het motief (E-F-D) laat horen, wordt gespeeld voordat het leidt naar een meer melodische en zachtere passage. 

II. Claws and Roaring 
Leeuwen leven in troepen, vormen sociale banden en communiceren met elkaar. Ze hebben elk hun eigen rol, in tegenstelling tot de meeste andere grote katten, die meer solitair leven. Ze mopperen, grommen en sissen, maar bovenal brullen ze en hun klauwen zijn genadeloos. 
Het karakter van het stuk wordt meer bedreigend tijdens een lange cadens voor solo cornet, dit keer als een weerspiegeling van het motief. We kunnen het klauwen van de leeuw horen, gespeeld door de ‘Guiro’. Het gebrul van de leeuw wordt gespeeld door de percussie, in een gespiegelde versie van het hoofdthema. 

III. The Buffalo Hunt  
Het is nog donker, de zon begint op te komen. De leeuwen ontdekken hun prooi en alle vezels in hun lijf staan gespannen terwijl ze wachten op het juiste moment om aan te vallen. Van antilopen tot buffels, de troep heeft vlees nodig om te overleven. Dit wordt meestal aan de leeuwinnen toevertrouwd, omdat ze sneller en wendbaarder zijn. De leeuwen jagen op langzamere prooi en zorgen voor de veiligheid van de troep door indringers en andere bedreigingen op hun grondgebied aan te pakken. 
Het karakter van de muziek wordt oorlogszuchtig; we horen de hartslag van de leeuwen, gespeeld door de basdrum en de baspartijen. De aanval vindt dan in een tempo plaats dat blijft toenemen en met effecten die de behendigheid van de muzikanten benadrukken. 

IV. Emblems and Crests 
De mensheid is zo gefascineerd door de leeuw dat er talloze wapens en schilden zijn van steden en landen in verschillende vormen waarop de leeuw prijkt. 
De muziek wordt serener dankzij een koraal dat in een langzaam tempo wordt gespeeld. Voor het grote tutti horen we diverse solisten. 
V. King of Kings  

Er zijn talloze legendes over leeuwen geweest, bijvoorbeeld Yvain, de ridder van de leeuw in de legende van koning Arthur en de Nemeïsche leeuw in de Griekse mythologie. De geschiedenis heeft ook andere beroemde leeuwen gekend, zoals de Leeuw van Vlaanderen en Richard Leeuwenhart. Het werk eindigt met een snel coda, dat de introductie terug laat komen en explosief eindigt. 

Thierry Deleruyelle
Thierry Deleruyelle is een Franse componist, dirigent en percussionist die afstudeerde aan het Conservatorium National Supérieur de Musique de Paris (CNSM), waar hij prijzen kreeg in percussie, harmonie, contrapunt, fuga en vormen, en diploma's in analyse en orkestratie. Hij ontving ook unaniem postdoctorale diploma's (DFS) in compositie en percussie met onderscheiding. Binnen de brassbandwereld werd Deleruyelle op slag bekend met zijn eerste werk voor brassband Fraternity, het verplichte werk voor de Europese kampioenschappen 2016 in Lille.

3e afdeling Purcellian Fantasia (Jan de Haan)
Verplicht voor de deelnemer aan de 3e afdeling is Purcellian Fantasia van Jan de Haan. Deze compositie is gebaseerd op de mars uit Henry Purcell's Funeral Music of Queen Mary II, een werk uit 1694. In deze fantasia wordt het hoofdthema gevolgd door verschillende in elkaar overgaande delen die niet alleen voortborduren op het thema, maar daar ook een contrast mee vormen. Alhoewel het werk soms een nieuwe karakteristiek krijgt, komen steeds flarden van het thema weer terug. 

Het werk begint met een lange inleiding met een prominente rol voor de paukenist. Het materiaal uit de mars wordt hier een aantal keren gepresenteerd. Daarna zijn meerdere ritmische varianten van het thema te horen. Het materiaal wordt verder ontwikkeld en van contrasten voorzien. Vooral de ritmes blijven om aandacht vragen met veel combinaties van binaire en tertiaire ritmes. Een lastig te timen overgang leidt via een Andante passage uiteindelijk naar een treurmars met een sololijn voor de cornet. 

In het Allegro e leggiero krijgt de band te maken met maatsoortwisselingen en uitdagingen in de ritmiek. Uiteindelijk resulteert het in een sololijn voor de euphoniumspeler, waarna een Brilliante vol fanfares het slot in luidt. Het oorspronkelijke materiaal heeft een metamorfose ondergaan en het werk eindigt in majeur.   
 
Jan de Haan 
Jan de Haan schrijft aansprekende muziek in een geliefd idioom. De brassliefhebber pur sang is componist, arrangeur, gastdirigent en jurylid. In 2008 verkocht hij zijn aandelen bij zijn muziekuitgeverij en richtte zich weer volledig op zijn passie. In 2012 ontving De Haan de Buma Brass Award.