Wie kent hem niet, Golliwog!

Of het nu gaat om een verkeerde beslissing van de juryleden of de opmerkingen van bepaalde gezaghebbende personen in het brasswereldje, het splitsen van de diverse bonden (waar heb ik dat vaker gehoord?): er is altijd iets gaande in de Brass wereld. In een grijs verleden heeft er zich een vervelend incident voorgedaan tijdens één van de vele festivals. Volgens de bij ons bekende en zeer betrouwbare bronnen heeft tijdens een optreden iemand zich verkleed als een ‘Golliwog’ om daar vervolgens een soort ragtime-achtig nummer te spelen.

De naam komt oorspronkelijk vanuit Amerika en stelt een karikatuurpoppetje voor met een donkere huidskleur. In Engeland en andere Europese landen is dit zeer bekende poppetje terug te vinden op ansichtkaarten, jampotjes, parfumflesjes, houten puzzels en een hoop andere items. Van oorsprong komt dit figuurtje uit een kinderboek, geschreven door Florence Kate Upton, geboren in 1873 in Amerika met vanuit Engeland geëmigreerde ouders. In 1895 publiceerde zij een boek getiteld ‘The Adventures of Two Dutch Dolls’ met daarin de belevenissen van twee zusjes die een pop genaamd  Golliwog hadden. Tot zover even de historie van het fenomeen Golliwog.

Het gaat nu niet over wat het precies is, maar wat het voor veel mensen voorstelt. Volgens de meerderheid in Engeland is het de belichaming van de vroegste soort van racisme. Volgens anderen is het slechts een leuk poppetje wat niets kwaads in zich heeft. Er zijn mensen die het als een collectors item beschouwen en derhalve het hele internet afstruinen om hun collectie zo compleet mogelijk te maken. Iets wat natuurlijk volstrekt te begrijpen is. Er zijn mensen die suikerzakjes, speldjes, en zelfs toiletbrillen verzamelen - een zekere Barney Smith uit (wederom) Amerika heeft er 700! Allemaal prima, de middenstand leeft er wel bij. Wat niet is te begrijpen, is dat het verzamelen van dit soort memorabilia als een Golliwog door een ieder wordt geaccepteerd, maar zodra er een optreden is waarbij het item tot leven komt dan wordt het als racisme betiteld. Ik meen mij te kunnen herinneren dat menig talentenshow ook weleens een Al Jolson imitatie heeft mogen begroeten op de bühne. Begrijp mij heel goed als ik zeg dat ik volledig tegen elke vorm van racisme ben, hoe klein of groot ook. Ik ben van de generatie dat je als klein mannetje ontzag had voor Zwarte Piet en dat had niets te maken met racisme.

De persoon die zich tijdens het festival had verkleed en waarover zoveel ophef werd gemaakt, bleek ook nog voorzitter van een nationale organisatie te zijn. Zijn optreden werd hem niet in dank afgenomen en na een inderhaast belegde vergadering werd hem vriendelijk doch zeer dringend gevraagd zijn positie vacant te stellen, hetgeen ook is gebeurd. Mijn veronderstelling is dat zijn positie hem uiteindelijk de ‘das heeft omgedaan’. Ik denk dat zijn optreden niet bedoeld was als een vorm van racisme, maar dat het zo is opgevat. De situatie had voorkomen kunnen worden door na te denken over wat de eventuele consequenties zouden kunnen zijn. Domheid is dus wel een woord wat hier gebruikt zou kunnen worden.

Ik vraag mij af of in Nederland dit een probleem zou zijn geweest als een vooraanstaand lid van de NBK-organisatie, zich rond de datum van de Nederlandse kampioenschappen, deze werd altijd begin december gehouden, zich had verkleed als ‘Zwarte Piet’ om de mensen te verblijden met een optreden als zodanig. Ik heb het angstige vermoeden dat hij niet meer serieus zou worden genomen maar of dat zou leiden tot een onmiddellijk royement? Wij Nederlanders zijn tolerant, hoor ik vaak zeggen. Dat kan kloppen, wij hebben het compromissen sluiten uitgevonden. Hoewel, de laatste jaren is er een verhitte discussie gaande over 'Zwarte Piet' en zijn herkomst. De ene is een fervente voorstander van het kinderfeest ‘Sint Nicolaas’, de ander geeft blijk van een grote afkeer van alles wat geen originele huidskleur heeft en heeft een historisch 'zwarte pieten' besef waar menig geschiedenisleraar jaloers op is.   

In Engeland zijn er in de afgelopen jaren meer dan 15.000 zaken voor het gerecht gekomen, die gerelateerd waren aan haat en racisme. Laten wij in Nederland tolerant zijn op de momenten dat het moet en laten we meedogenloos zijn wanneer de grondwet in het gedrang komt. Het eerste lid in de grondwet zegt: “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.” Rest de vraag of het dragen en imiteren van een Golliwog poppetje, het zich verkleden als ‘Zwarte Piet’ of het als ‘kozak’ verkleden tijdens een uitvoering van ‘The Call of the Cossacks’  geweld doet aan deze regel. Aan u de eer zelf een mening te geven, mail ons indien u uw mening met ons wilt delen.